ซิสแทนเช สุดยอดพืชทะเลทราย ช่วยบำรุงเซลล์สมองและระบบประสาท

ซิสแทนเช มีไฟโตนิวเทรียนท์ที่ช่วยเสริมการทำงานสมอง มีสารต้านอนุมูลอิสระ ลดการอักเสบอย่างมีประสิทธิภาพ เพิ่มสารสื่อประสาท ฟื้นฟูการทำงานเซลล์สมอง และช่วยชะลอภาวะสมองเสื่อม

ทำความรู้จัก ซิสแทนเช คืออะไร?

ซิสแทนเช (Cistanche) หรือ Rou Cong-Rong ในชื่อภาษาจีน เป็นพืชที่ใกล้สูญพันธุ์ และส่วนใหญ่เติบโตกระจายอยู่ในดินแดนแห้งแล้ง และทะเลทรายทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน ในทางการแพทย์แผนจีน ใช้รากซิสแทนเชเป็นยาบำรุงร่างกาย เพราะมีประโยชน์หลายอย่าง เช่น เสริมความจำ ป้องกันโรคทางระบบประสาท รวมถึงการต่อต้านอนุมูลอิสระ¹

สารอาหารสำคัญของซิสแทนเช มีอะไรบ้าง

ซิสแทนเช เป็นสมุนไพรที่มีคุณประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย และมีสารที่ออกฤทธิ์ทางชีวภาพหลายชนิดที่สำคัญต่อร่างกาย ดังนี้

• อัลดิทอล ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ ป้องกันโรคทางระบบประสาท และชะลอความแก่¹
• ฟีนิลทานอยด์ไกลโคไซด์ ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน บำรุงรักษาสุขภาพของไต ต่อต้านอนุมูลอิสระ และการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชันในไขมัน²
• ลิกแนน และโพลีแซ็กคาไรด์ มีฤทธิ์ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ป้องกันระบบประสาท ต่อต้านอนุมูลอิสระ ส่งเสริมการทำงานของไตให้มีประสิทธิภาพ ต่อต้านเนื้องอก ต้านการอักเสบ ต่อต้านแบคทีเรีย และไวรัส²

ซิสแทนเชช่วยอะไรได้บ้าง?

ซิสแทนเชมีประโยชน์ และสรรพคุณทางการแพทย์ต่างๆ มากมาย โดยเฉพาะในตำรับยาจีน นิยมใช้ดูแลและบำรุงสมองในทุกเพศทุกวัยมาอย่างยาวนาน ซึ่งจากการวิจัยทางวิทยาศาตร์ ได้ค้นพบสรรพคุณอื่นๆ ของซิสเทนเชอีกมากมาย ดังต่อไปนี้

สารอาหารสำคัญของซิสแทนเช มีอะไรบ้าง

ซิสแทนเช เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณในการช่วยเสริมสร้างสมรรถภาพทางสมอง และช่วยเสริมความจำในวัยรุ่น หรือวัยผู้สูงอายุ โดยมีสารไกลโคไซด์ (Glycosides) ที่มีฤทธิ์เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ และลดการอักเสบที่เนื้อสมอง อีกทั้งยังช่วยเพิ่มสารสื่อประสาท ซึ่งทำให้เซลล์สมองติดต่อสื่อสารกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ¹

นอกจากนี้ ยังมีการศึกษาว่าซิสแทนเชมีประโยชน์ต่อระบบประสาท และสามารถป้องกันโรคทางระบบประสาท เช่น โรคอัลไซเมอร์ โดยช่วยกระตุ้นสาร BDNF (Brain Derived Neurotropic Factor) ที่ทำหน้าที่ฟื้นฟูการทำงานเซลล์สมอง ชะลอภาวะสมองเสื่อม และช่วยปกป้องเซลล์สมองจากความเสียหาย⁶

ต่อต้านอนุมูลอิสระ ลดการอักเสบ และภาวะแก่ชรา

ซิสแทนเชสามารถช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ และต่อต้านภาวะการแก่ชราได้ เพราะไกลโคไซด์มีบทบาทในการชะลอความชรา ป้องกัน และรักษาโรคสมองเสื่อมในวัยชรา อีกทั้งโพลีแซ็กคาไรด์ยังสามารถต่อต้านริ้วรอย และเพิ่มประสิทธิภาพการต่อต้านอนุมูลอิสระในร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ²

เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย

การกินซิสแทนเชในบางภูมิภาคของประเทศจีน และประเทศญี่ปุ่น ถือว่าเป็นกุญแจสำคัญในการมีอายุยืนยาว เพราะซิสแทนเชมีสารโพลีแซ็กคาไรด์ที่ทำหน้าที่เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน และต่อต้านมะเร็ง หรือลดความเสี่ยงในการเกิดเซลล์มะเร็ง อีกทั้งยังสามารถช่วยเพิ่มระบบภูมิคุ้มกันโดยการเพิ่มการผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาว ซึ่งจำเป็นต่อการต่อสู้กับการติดเชื้อ และโรคต่างๆ ส่งผลให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันเพิ่มมากขึ้น¹

บำรุงรักษาสุขภาพของไต

การแพทย์แผนจีนในอดีตมีการใช้รากซิสแทนเชเป็นยาบำรุงไต รักษาภาวะบกพร่องของไต ทำให้สุขภาพไตโดยรวมดีขึ้น เพราะมีสารลิกแนน (Lignans) อิริดอยด์ (Iridoids) และโพลีแซ็กคาไรด์ (Polysaccharides) ช่วยส่งเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน และชะลออายุของไตไม่ให้เสื่อมสภาพตามอายุจริง²

ส่งเสริมสุขภาพทางเพศ

จากงานวิจัยแสดงให้เห็นว่าสารสกัดเอทานอล (Ethanol) ในซิสแทนเชมีคุณสมบัติช่วยปรับปรุงสมรรถภาพทางเพศ และสามารถเพิ่มระดับฮอร์โมนเพศชายได้ โดยการกระตุ้นเอนไซม์สเตียรอยด์ (Steroidogenic enzymes) ที่ลูกอัณฑะ และเพิ่มจำนวนเซลล์สืบพันธุ์ หรืออสุจิ รวมถึงการกระตุ้นการไหลเวียนโลหิต และปรับสมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย และช่วยฟื้นฟูระบบสืบพันธุ์เพศชายที่เกิดจากภาวะขาดออกซิเจนได้ อีกทั้งยังช่วยเพิ่มความใคร่ ส่งผลให้ผู้ที่มีภาวะมีบุตรยากตอบสนองได้ดีขึ้น¹

ช่วยบำรุงกระดูก

เมื่ออายุมากขึ้น มวลกระดูกของเราก็อาจลดลงได้ตามวัย เนื่องจากมีการรับน้ำหนักร่างกายมาเป็นเวลานาน ซึ่งมีการศึกษา และทดลองว่าซิสแทนเชสามารถช่วยเสริมสร้างกระดูกโดยการเพิ่มการดูดซึมแคลเซียม และช่วยเพิ่มความหนาแน่นของมวลกระดูก และปริมาณแร่ธาตุในกระดูกได้ อีกทั้งยังช่วยต่อต้านโรคกระดูกพรุนในวัยชรา และเสริมสร้างความแข็งแรงของกระดูก โดยเฉพาะผู้หญิงในวัยหมดประจำเดือน¹

ซิสแทนเช นำมาใช้ในรูปแบบไหนได้บ้าง

ซิสแทนเช คือ สมุนไพรที่ใช้ในการแพทย์แผนจีนมานานหลายศตวรรษ มีประโยชน์ต่อสุขภาพหลายประการ และสามารถนำมาใช้ได้ 2 วิธีดังนี้

ยาจีนแผนโบราณ

ในอดีตมีการใช้ซิสแทนเชในการแพทย์แผนจีน เพื่อประโยชน์ทางด้านสุขภาพกันอย่างแพร่หลาย ซึ่งซิสแทนเชเป็นยาชูกำลังที่ช่วยให้มีสุขภาพที่ดี จึงได้กลายเป็นสมุนไพรสำคัญของการแพทย์แผนจีนที่ใช้ในการรักษาอาการต่างๆ และได้รับการยกย่องว่าเป็นสมุนไพรที่ช่วยส่งเสริมสุขภาพให้แข็งแรง และทำให้อายุยืนยาว

ซิสแทนเชสามารถต้มในน้ำเดือด ชงดื่มในรูปแบบชาได้ โดยนำซิสแทนเช 25 กรัม มาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วนำมาต้มน้ำในอัตราส่วน 1:10 (W:V) จำนวน 3 รอบ และใช้เวลา 1 ชั่วโมงในการสกัดแต่ละรอบ จากนั้นนำผ้าก๊อซสะอาดมากรอง 3 ครั้ง⁵ อย่างไรก็ตาม การศึกษาและการวิจัยทางการแพทย์ในปัจจุบันได้แนะนำว่าควรกินซิสแทนเชในปริมาณ 3-15 กรัมต่อวัน⁴

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร

ในปัจจุบันได้มีการพัฒนาซิสแทนเชออกมาในรูปแบบอาหารเสริมต่างๆ ให้กินง่ายขึ้น เช่น แคปซูล ผง เป็นต้น ซิสแทนเชมีประโยชน์ต่อร่างกายหลายอย่าง จึงทำให้เป็นอาหารเสริมสุขภาพที่มีประสิทธิภาพ สามารถกินได้ในปริมาณ 500 มิลลิกรัมต่อวัน⁴ ตามฉลากข้างกระปุก หรือศึกษาคำแนะนำจากแพทย์ก่อนกิน เพื่อประโยชน์สูงสุดที่ร่างกายจะได้รับ

ข้อควรระวังในการบริโภคซิสแทนเช

ถึงแม้ว่าซิสแทนเชคือยาแผนโบราณของจีน แต่ก็ไม่สามารถกินในปริมาณที่มากเกินไปในแต่ละวันได้ เพราะจะทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียน ปวดท้อง และเวียนศีรษะ² การศึกษาและการวิจัยในปัจจุบันได้แนะนำปริมาณที่เหมาะสมในการกินประมาณ 3-15 กรัมต่อวัน⁴ อีกทั้ง คนที่มีโรคประจำตัว หญิงตั้งครรภ์ หรือระหว่างที่กำลังให้นมบุตรไม่ควรกิน และควรปรึกษาแพทย์ก่อนกินเท่านั้น³

ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นจากการบริโภคซิสแทนเช

ยารักษาโรค หรือสมุนไพรทุกอย่างล้วนแล้วแต่มีผลข้างเคียงหากใช้ผิดวิธี หรือกินมากเกินไป ซิสแทนเชถือว่าปลอดภัยสำหรับคนส่วนใหญ่ แต่ก็มีโอกาสเกิดผลข้างเคียงได้ เช่น คลื่นไส้อาเจียนหลังจากกินซิสแทนเชในปริมาณมาก นอกจากนี้ บางคนอาจรู้สึกระคายเคืองผิวหนัง และเป็นผื่นหากใช้ซิสแทนเชกับผิวหนังโดยตรง

อย่างไรก็ตาม การใช้สมุนไพรในปริมาณที่เหมาะสมจึงเป็นสิ่งสำคัญ หากมีโรคประจำตัว หรือทานยาประจำตัวอยู่ ต้องปรึกษาแพทย์ก่อนกินซิสแทนเชเสมอ แม้ว่าผลข้างเคียง หรืออาการแพ้จะเกิดขึ้นได้ยาก แต่หากมีอาการแพ้จะทำให้หายใจลำบาก เป็นลมพิษ และบวม ผู้ที่มีอาการเหล่านี้ควรไปพบแพทย์ทันที⁴

สรุป

ซิสแทนเช หรือ Rou Cong Rong คือพืชทะเลทรายที่พบในพื้นที่แห้งแล้งของเอเชีย โดยเฉพาะในประเทศจีน เป็นสมุนไพรที่ใช้รักษา และบำรุงร่างกายกันมานานหลายศตวรรษในการแพทย์แผนจีน ซิสแทนเชมีคุณสมบัติต่างๆ และประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น ในเรื่องของการส่งเสริมความจำที่ดี ต่อต้านภาวะอัลไซเมอร์ และป้องกันโรคทางระบบประสาท อีกทั้งมีคุณสมบัติต่อต้านอนุมูลอิสระ ชะลอวัย และกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ทำงานมีประสิทธิภาพ